Domowe wydatki, importowanie wyciągów
Budżet domowy w oparciu o statystyki i wykresy
Domowe domowy, podsumowanie oszczędności
Kategorie domowych wydatków i budżetu domowego
Budżet domowy w rozbiciu o kategorie i limity wydatków
Finanse osobiste budowane w oparciu o własny budżet domowy
Domowe finanse pokazane w oparciu o statystyki i wykresy
Uruchom Budżet Domowy


Wszystko czym się tutaj zajmujemy dotyczy pieniędzy. Skąd jednak wzięła się współczesna koncepcja pieniądza? Jaka jest wartość pieniędzy w obrocie gospodarczym i od czego zależy wartość danej waluty w odniesieniu do innych walut? Przedstawiamy krótką historię pieniądza, jego funkcji i współczesnej wartości.

Kiedyś człowiek wytwarzał wszystko dla siebie, nie istniała potrzeba wymiany, nie istniał również pieniądz. Jako skutek rozwoju produkcji pojawiły się nadwyżki produktów, które stały się przedmiotem prostej wymiany towaru za towar. Najbardziej zbywalne z towarów zaczęły służyć za środek wymiany; dziś nazywamy je pieniądzem pierwotnym albo towarowym. To ważny etap, bo akt sprzedaży oddzielił się od aktu kupna. Pieniądzem stali się niewolnicy, zwierzęta, owoce, sól, tytoń – wszystko, na co aktualnie istniał popyt.

Trudności podziału i określenia wartości pieniądza towarowego spowodowały zwrócenie uwagi na złoto i srebro, które w formie nieregularnych kawałków stało się pieniądzem kruszcowym. Ponieważ wymagały ważenia, zastąpiono je regularnymi kawałkami o znanej wadze. W celu uniemożliwienia fałszerstw, powstały pieniądze z bitymi pieczęciami. Pierwsze pojawiły się w Lidii za panowania króla Krezusa (dzisiejsza Turcja) i uznaje się je historycznie za pierwsze pieniądze.

Pieniądz kruszcowy wszedł do powszechnego obiegu, ale przy dużych transakcjach handlowych okazał się ciężki i niewygodny, a posiadanie go w dużych ilościach niebezpieczne. Bezpiecznym miejscem były skarbce złotników, którzy przyjmowali złoto w depozyt, a w zamian wydawali imienne kwity depozytowe. Ponieważ ilość złota w skarbcach wciąż rosła, a jednoczesne wycofanie złota było mało prawdopodobne, złotnicy zaczęli udzielać kredytów pożyczając złoto na procent. Stąd dzielił ich już tylko jeden krok do epokowego wynalazku - zastąpienia kwitów imiennych własnymi kwitami na okaziciela. Tak powstał pieniądz papierowy a złotnicy przekształcili się w bankierów.

Od tego momentu nastąpił szybki proces odejścia od wymiany kwitów na złoto i płacenia nim, na rzecz posługiwania się samymi kwitami, czyli banknotami. Bankierzy zyskali w ten sposób narzędzie nieograniczonego zysku – mogli, zamiast złota klientów, pożyczać banknoty, które sami emitowali.

Niestety wartość banknotów w obiegu straciła związek z wartością złota w depozycie banku. Mimo istnienia granicy bezpieczeństwa wartości emitowanych banknotów, bankierzy chętnie zaspokajali popyt na pieniądz emitując go bez pokrycia (w złocie) w nadmiarze. Banki, które zastosowały nadmierną ekspansję kredytową w czasie rozwoju rynku, upadały w czasie kryzysu, bo nie miały złota dla klientów chcących wymienić papier na złoto.

Takie doświadczenia stały się podwaliną, powszechnej już dziś, bankowości centralnej – strażnika systemów walutowych. Z czasem wszystkie kraje odeszły od tzw. systemu waluty złotej, w którym pieniądz był wymienialny na złoto. Najdłużej zachowały ją USA, bo do roku 1971. Odejście od systemu to wejście świata na drogę płynnych (czyli zmiennych) kursów walutowych i bardzo poważne konsekwencje dla systemów walutowych.

Współczesny pieniądz, zwany też pieniądzem fiducjarnym (łac. fides – wiara), nie ma już nic wspólnego ze złotem, srebrem ani z inną realną wartością. Jest tylko symbolem, a jego wartość opiera się na zaufaniu do państwa, które gwarantuje możliwość wymiany, po zmiennym inflacyjnym kursie, na towary i usługi na rynku. Pieniądz pozbawiony tego zaufania staje tylko zwykłym bezwartościowym kawałkiem papieru. Warto o tym pamiętać, dokonując na rynku podziału dóbr na realne i symboliczne.

/ Adam Kania, specjalista ds. finansów osobistych

blog comments powered by Disqus

Masz ciekawą propozycję?

tel.: (UK +44) (0) 7869 796 476

Piszą o programie:

Program Budżet Domowy jest rekomendowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej:

Budżet Domowy w Centrum Edukacji Obywatelskiej

Program Budżet Domowy w głównym wydaniu Wiadomości TVP, sobota 28 lutego 2009:

Budżet Domowy w Wiadomości TVP

Program Budżet Domowy w Zawsze po 18:00 TVP Szczecin, czwartek 16 października 2013:

Budżet Domowy w TVP Szczecin
Partnerzy: